به گزارش روابط عمومی شبکه آموزش سیما، برنامه «پرسشگر» جمعه شب ۲۶ خردادماه، به بررسی تغییرات رویکرد بودجه آموزشی در برنامه هفتم پرداخت.
در این برنامه، نظام آموزشی و برنامه هفتم توسعه، حقایق نگاه به نظام آموزشی در برنامه توسعه ، آیا نظام آموزشی اولویت توسعه کشور است؟ و تغییرات رویکرد بودجه آموزشی چگونه باید در برنامه هفتم گنجانده شود؟ مورد بحث و گفتگو قرار گرفت.
در این برنامه علی الله‌یار معاون اسبق برنامه‌ریزی و توسعه مدیریت وزارت آموزش و پرورش درباره وضعیت بودجه آموزش و پرورش و کارنامه تحصیلی دانش‌آموزان گفت: در دهه گذشته هیچ اتفاق مثبتی برای بودجه آموزش و پرورش نیفتاده است در سال ۱۴۰۲ حدود ۱۱ درصد از منابع عمومی کشور به آموزش و پرورش اختصاص داده شده است.
معاون اسبق برنامه‌ریزی و توسعه مدیریت وزارت آموزش و پرورش با بیان اینکه عدد ۶۵ هزار میلیارد تومان کسری آموزش و پرورش درست نیست بیان کرد: بودجه آموزش و پرورش یک ماهیت دو وضعیتی پیدا کرده است دولت متناسب با منابع و امکاناتی که می‌تواند در یک سال مالی تامین کند بودجه آموزش و پرورش را تنظیم می‌کند و با استفاده از سازوکارهای قانونی کسری بودجه را در طول سال تامین می‌کند. ۸۰ درصد از رقم کسری ۴۵ هزار میلیارد تومان مربوط به حقوق فرهنگیان است و این کسری مطلق نیست که آموزش و پرورش را زمین‌گیر کند.
معاون اسبق برنامه‌ریزی و توسعه مدیریت وزارت آموزش و پرورش با اشاره به اینکه به جای ستاد بحران در آموزش و پرورش باید شورای راهبری تشکیل شود می‌گوید: در مسئله بودجه آموزش و پرورش باید به سراغ علت کسری بودجه برویم و آن‌ها را بررسی کنیم. تا یک نظام مدون شاخصی از وضعیت بودجه در آموزش و پرورش نداشته باشیم باید سال‌ها درباره کسری بودجه صحبت کنیم.
الله‌یار درباره توجه برنامه هفتم توسعه به آموزش و پرورش تصریح کرد: در فصل مربوط به آموزش و پرورش در برنامه هفتم توسعه می‌توان سه بخش مجزا را در نظر بگیریم اول بخش نیروی انسانی که شامل نحوه ورود به آموزش و پرورش، ارتقای سطح و کیفیت معلمان است. دوم بخش محتوایی شامل فرآیندهای یاددهی و یادگیری و امور تربیتی است، سوم بخش ساختاری شامل ایجاد بهر‌وری در نظام آموزش و پرورش است که به سند تحول بنیادین آموزش و پرورش مربوط است و اهمیت بسیار زیادی دارد.
وی افزود: بزرگ‌ترین مانعی که در حال حاضر برای تحقق برنامه‌های توسعه کشور وجود دارد تمرکز شدید در وزارت آموزش و پرورش است که مجموعه ابر سیستم آموزش و پرورش دارد توسط اعضای شورای معاونین از داخل ساختمان سپهبد قرنی مدیریت می‌شود و همچنین عدم توجه به ظرفیت‌هایی است که باید در بخش اجرا انجام شود. دومین مانع هم عدم وجود الگوی مشخص برای نظام برنامه‌ریزی در آموزش و پرورش است و سهم و تکلیف از شخص مشخص نیست و تا این دو مورد برطرف نشود به اهداف نخواهیم رسید.
معاون اسبق برنامه‌ریزی و توسعه مدیریت وزارت آموزش و پرورش درباره ریشه تمرکزگرایی شدید در آموزش و پرورش گفت: الگوی مشخصی برای تبدیل از وضعیت فعلی به وضعیت مطلوب نیست و همه سیاست‌گذاران ترجیح می‌دهند فقط وضعیت را بدتر نکنند.
الله‌یار درباره راهکار برون رفت از مشکلات بودجه ای آموزش و پرورش توضیح داد: در طول این سال‌ها همه از مشکلات آموزش و پرورش صحبت کرده‌اند اما هیچ کس راهکاری برای رفع مشکلات ارائه نکرده است. آموزش و پرورش هیچ وقت با زبان بودجه با دولت صحبت نکرده است و مسئولان آموزش و پرورش نمی‌توانند اعداد و ارقام را تبیین کنند.
در ادامه،محمدرضا واعظ مهدوی معاون پیشین سازمان برنامه و بودجه درباره اوضاع بودجه آموزش و پرورش گفت: در آموزش و پرورش کسری بودجه وجود دارد اما بر فرض اگر این ۶۵ هزار میلیارد تومان کسری بودجه را تامین کنیم حال آموزش و پرورش خوب می‌شود؟ خیر.
معاون پیشین سازمان برنامه و بودجه با بیان اینکه اثر متغیرهای فرابخشی بر سرنوشت بخش بسیار بیش‌تر از اثر متغیرهای درون بخشی است اظهار کرد: آنچه که سرنوشت بخش آموزش پرورش را تعیین می‌کند فقط ۲۰ درصد مربوط به فعالیت درون‌بخش است و ۸۰ درصد متغیرهای فرابخشی مانند تورم، تولید، قوانین واردات و صادرات است. اگر در مدرسه از دانش‌آموزان بپرسند که در آینده قصد دارند چه کاره شوند اکثریت می‌خواهند هنرمند و فوتبالیست شوند و تعداد کسانی که به دنبال کارآفرین شدن هستند اندک است در حالی که در کشورهای دیگر اینگونه نیست و بحث تولید، اشتغال و صادرات و واردات در نظام آموزش و پرورش اینجا اهمیت پیدا می‌کند.
واعظ مهدوی با اشاره به اینکه برای دولت‌هایی که به مردم متکی هستند منافع مردم مهم است و منافع مردم هم حفظ قدرت دستمزد است گفت: وزرای آموزش و پرورش باید بدانند و مطرح کنند که مسئله آموزش و پرورش فقط رتبه‌بندی معلمان نیست بلکه حقوق پایین معلمان است.
وی درباره کاهشی بودن اعتبارات آموزش و پرورش تصریح کرد: سال‌هاست دچار این سوء‌تفاهم هستیم و تصور بر این است که دولت می‌تواند از هر مسیری درآمد کسب کند اما این درحالی است که فقط یک دستگاه مالیات حق کسب درآمد دارد و بقیه دستگاه‌ها فقط هزینه می‌کنند پس تخصص آموزش و پرورش درآمدزایی نیست و پس با این ساختار مالی که در حال حاضر وجود دارد اهداف آموزش و پرورش تحقق پیدا نمی‌کند.
معاون پیشین سازمان برنامه و بودجه با انتقاد از برنامه هفتم توسعه اظهار کرد: برنامه هفتم توسعه بر اساس سیاست‌های کلی ابلاغی مقام معظم رهبری تنظیم نشده چون در بند دوم این سیاست‌ها به جلوگیری از هرگونه افزایش قیمت، مهار تورم و حفظ قدرت خرید تصریح شده است درحالی که در این سند افزایش قیمت‌ها را خواهیم دید.
او ادامه داد: عدم تعادل درآمد و هزینه باعث می‌شود به نیازهای اصلی مجموعه رسیدگی نشود سیاست‌های کلی ما باید به سمت رونق تولید و گرفتن مالیات برود تا به همان نسبت مشکلات آموزش و پرورش رفع شود.
واعظ مهدوی درباره تفاوت حقوق کارکنان دولت و آموزش و پرورش گفت: رقابت بین حقوق همیشه وجود دارد اما مسئله این‌ها نیست در کل قدرت خرید کل جامعه پایین است و تفاوتی بین کارمندان وجود ندارد.
سید محمد حسینی معاون پارلمانی رئیس جمهور نیز در ادامه این برنامه،درباره برنامه هفتم و جایگاه آموزش و پرورش در آن گفت: برنامه هفتم توسعه براساس سیاست‌های ابلاغی مقام معظم رهبری ارائه شد. برای آموزش و پرورش در برنامه هفتم نکات ارزنده‌ای لحاظ شده که می‌توان به ارتقای سطح معلمان، مهارت آموزی، آموزش‌های فنی و حرفه‌ای، تقویت دانشگاه‌های فرهنگیان و شهید رجایی، نظام جامع امور تربیتی، اردوگاه‌های علمی، اشاره کرد.
معاون پارلمانی رئیس جمهور درباره سهم موضوعات مربوط به آموزش و پرورش در برنامه هفتم توسعه اظهار کرد: در برنامه هفتم توسعه ۲۲ فصل داریم که یک فصل آن مربوط به آموزش و پرورش است که البته باید تقدیم مجلس و نهایی شود. در برنامه هفتم توسعه یک آسیب‌شناسی انجام شده است برای مثال تعیین بودجه مدارس بر اساس شاخص‌های مختلف و سطح کیفی، منطقه آموزشی در نظر گرفته شده است.
میرزاده درباره راهکار برون‌رفت از مشکلات بودجه آموزش و پرورش گفت: ما از آموزش و پرورش سند تحول می‌خواهیم سند تحولی که ۱۲ سال است روی میز است سند تحول ۸فصل دارد و یک فصل آن درباره راهکار است و ۱۳۱ راهکار عملیاتی در موضوعات مختلف داده است.
او ادامه داد: اجرای سند تحول آموزش و پرورش بدون مشارکت معلمان غیر ممکن است و مشارکت معلمان بدون توجه به معیشت و منزلت آن‌ها امکان‌پذیر نیست و همه اینا منوط به این است که اعتبارات شفاف در بودجه دیده شود.
میرزاده می‌گوید: در برنامه هفتم توسعه به سند تحول آموزش و پرورش توجهی نشده است فصل هجدهم سند پنج‌ساله برنامه هفتم توسعه مربوط به آموزش و پرورش است که به موارد مختلفی توجه کرده است و هیچ اشاره‌ای به سند تحول و نحوه عملیاتی کردن آن وجود ندارد.
وی با اشاره به آمار نگران‌کننده تخصیص اعتبارات به آموزش و پرورش افزود: در سال ۱۴۰۲ روزانه دو هزار تومان سرانه برای هر دانش‌آموز در نظر گرفته شده است و ۱۹ هزار تومان برای صبحانه، ناهار و شام دانش‌آموزان مدارس شبانه‌روزی در نظر گرفته شده است.
میرزاده با بیان اینکه تقاوت زیادی بین میانگین حقوق کارکنان دولت با کارکنان آموزش و پرورش وجود دارد اظهار کرد: نظام رتبه‌بندی کاملا اشتباه انجام شده است و با این حال هم حقوق فرهنگیان قابل مقایسه با کارکنان دولت نیست.
برنامه «پرسشگر» به پیگیری چالش‌های تحول در نظام آموزش و پرورش منطبق بر دستورات و بیانات مقام معظم رهبری و بر اساس اسناد بالا دستی در قالب گفتگو‌های زنده، به تهیه‌کنندگی سعید نوری آزاد و اجرای دکتر علی عبدالعالی جمعه‌ها ساعت ۲۱ از شبکه آموزش سیما پخش می‌شود.